کانه‌زایی طلا در پهنه های برشی شکل پذیر شکنا و شکنای منطقه معدنی زرترشت، پهنه سنندج سیرجان، جنوب باختر سبزواران

Authors

  • ابراهیم راستاد بخش زمین‌شناسی دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران
  • غلامرضا راستگوی مقدم بخش زمین‌شناسی دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران
  • محمد محجل بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
  • نعمت الله رشیدنژاد عمران بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
Abstract:

کانسار طلای زرترشت در بخش جنوب­خاوری پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد. واحدهای سنگی رخنمون­یافته در منطقه که در حد رخساره شیست­سبز متوسط تا پایین دگرگون شده­اند، شامل مجموعه­ای از سنگ‌های آتشفشانی دگرگون شده با ترکیب مافیک تا حدواسط، واحدهای آتشفشانی- رسوبی دگرگون­شده و متا­بازیت هستند که دایک­های نفوذی بازی تا اسیدی در آنها نفوذ کرده­اند. سن این واحدها به پالئوزوییک پسین نسبت داده شده است. توالی‌های سنگی، تحت­تأثیر فازهای متعدد و شدید دگرشکلی، نظم اولیه خود را از دست داده و فابریک­های جدیدی را نشان می­دهند. نوع و شدت دگرشکلی یکسان نبوده، بلکه انواع دگرشکلی­ها به صورت پهنه­های برشی گذر از شکل­پذیر به شکنا تا شکنا در منطقه مشاهده می­شوند. کانه‌زایی طلا در پهنه­های برشی گذر از شکل­پذیر به شکنا و شکنا روی داده است. کانه­زایی طلا در پهنه­های گذر از شکل­پذیر به شکنا، دارای ژئومتری عدسی شکل و در جهت شیب و امتداد برگوارگی است. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی نمونه­های بخش‌های سیلیسی­شده این پهنه­ها، میزان طلا را بین 5/0 تا 95/7 گرم در تن نشان داده است. دگرشکلی در این پهنه­ها به صورت فابریک میلونیتی اولیه در حاشیه و بخش­ میانی پهنه، و فابریک­ شکنا در مرکز پهنه است. در پهنه­های برشی تیپ شکنا، بیشترین تمرکز طلا، در امتداد گسله­های عادی با روند N70W تا E-W و شیب به سمت جنوب است. این تیپ کانه‌زایی شامل رگه­ها و نوارهای  سیلیسی- سولفیدی طلادار بوده و به صورت ناپیوسته در گستره­ای به طول بیش از 5/1 کیلومتر مشاهده می­شود. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی نمونه‌هایی از پهنه سیلیسی- سولفیدی، میزان طلا را تا 2/17 گرم در تن و در مواردی تا 7/35  گرم در تن نشان داده است. واحدهای سنگی دربرگیرنده کانه‌زایی در پهنه­های برشی، تحت تأثیر دگرسانی قرارگرفته­اند. شدت و نوع دگرسانی در واحدهای مختلف، متفاوت است. از مهم‌ترین دگرسانی­ها،  دگرسانی کلریتی، اپیدوتی، سریسیتی، کربناتی، آرژیلی، سیلیسی و سولفیدی هستند. دگرسانی­ سیلیسی- سولفیدی، بیشترین گسترش را در بخش­ داخلی پهنه­های برشی داشته و منطبق بر پهنه­های طلا­دار است. بررسی­های انجام­شده نشان­دهنده ارتباط مکانی و زمانی دگرسانی با دگرشکلی است. از نظر مکانی، این ارتباط توسط انطباق پهنه­بندی دگرسانی و دگرشکلی مشخص می­شود. از سوی دیگر، فضاهای خالی که در طی دگرشکلی شکل­پذیر و فرایند میلونیتی­شدن هم‌روند با برگوارگی به وجود آمده­اند و نیز ریزشکستگی­های موجود در پورفیروکلاست­ها که در حین جریان کاتاکلاستیکی بلورها ایجاد شده­اند، هر دو توسط کوارتز و پیریت­ مرحله گرمابی به طور همزمان پرشده­اند که این خود بیانگر همبستگی زمانی دگرسانی و دگرشکلی است. نکته جالب این که، تغییرات عیار طلا با دگرشکلی و دگرسانی ارتباط نزدیک دارد. این ارتباط توسط نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی نمونه­های برداشت­­شده از ترانشه­ها و تونل­ها که هم‌روند و یا عمود بر برگوارگی واحدهای سنگی حفر شده­اند، مشخص می‌شود، به طوری که عیارهای بالای طلا به بخش­های سیلیسی و سولفیدی­ به‌شدت دگرشکل (میلونیتی و اولتراکاتاکلاسیتی) و پهنه­های سیلیسی- سولفیدی طلاداری که در بخش داخلی پهنه­های دگرسانی قرارگرفته­اند، تعلق دارند. کانی­‌شناسی ماده معدنی تقریباً ساده بوده و شامل پیریت و پیریت آرسنیک­دار و مقادیر بسیار ناچیزی گالن و اسفالریت است. بر اساس مطالعات میکروسکوپی، طلا به صورت آزاد و الکتروم وجود دارد. همچنین، تجزیه ­­میکروپروب الکترونی و میکروسکوپ ­الکترونی، نشان­دهندة حضور طلا در شبکه کانه­های سولفیدی است. بر اساس این مطالعات، طلا با فاز پیریت و پیریت­آرسنیک­دار مشاهده می­شود. همچنین این مطالعه‌ها بیانگر حضور نقره در شبکه سولفیدها و درون باطله سیلیسی است. مطالعات انجام­شده در مقیاس­های مختلف، عوامل کنترل­کننده تمرکز کانه­زایی در کانسار زرترشت را پهنه­های برشی (شکل‌پذیر- شکنا و شکنا) و دگرسانی (سیلیسی و سولفیدی) نشان می­دهد. مقایسه ویژگی­های اصلی کانسار زرترشت با کانسارهای طلای تیپ کوهزایی حاکی از آن است که کانسار زرترشت از نظر ویژگی­های زمین­شناسی و کانه‌زایی، بیشترین شباهت را  با این تیپ از کانسارها دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ساختاری پهنه برشی سیه‌کمر و ارتباط فابریک‌های شکنا با کانه‌زایی طلا(هیرد، جنوب بیرجند)

ناحیه معدنی هیرد در شرق خرد قاره ایران مرکزی و حاشیه شرق ـ شمال شرق پهنه لوت و در غرب پهنه زمین‌درز سیستان قرار دارد. سامانه گسلی نهبندان که کنترل کننده اصلی دگرشکلی در پهنه سیستان است، در بخش شمالی با تغییر جهت به طرف غرب به صورت تداخلی وارد پهنه لوت شده است. در این نواحی، ساختارهای با راستای ENE-WSW مانند پهنه بُرشی ـ گسلی سیه‌کمر، دارای مؤلفه‌ شیب‌لغز معکوس غالب هستند. سنگ‌های گسلی در پهنه‌ها...

full text

رخداد معدنی آهن میانج، جنوب باختر زنجان: کانه زایی تیپ آتشفشانی- رسوبی دگرگون و دگرشکل شده در پهنه سنندج- سیرجان

رخداد معدنی آهن میانج در پهنه فلززایی تکاب- انگوران- تخت‌سلیمان و در فاصله 100 کیلومتری جنوب‌باختر زنجان واقع شده است. کانه‌زایی آهن در این منطقه به‌صورت عدسی‌شکل و هم‌روند با برگ-وارگی درون واحدهای شیستی و متاتوف ریولیتی (معادل سازند کهر) رخ داده است. براساس مطالعات کانه‌نگاری، مگنتیت کانی معدنی و کوارتز کانی باطله را در میانج تشکیل می‌دهند. بافت کانه‌ها از نوع دانه‌پراکنده، لایه‌ای، لامینه‌ای...

full text

بررسی ساختاری پهنه های برشی شکل پذیر ناحیه موته –گلپایگان (پهنه سنندج – سیرجان)

در سنگ های دگرگون شده (همتافت هسته دگرگون) ناحیه موته- شمال گلپایگان ، هر دو نوع پهنه های برشی، راستالغز و شیب لغز در مقیاس کیلومتری در بخش مرکزی پهنه سنندج ـ سیرجان در پس بوم کوهزاد زاگرس وجود دارند. همتافت هسته دگرگون موته ـ گلپایگان دارای درازائی نزدیک به 50 کیلومتر و پهنای 5 کیلومتر بوده و شکل دو خمه zشکل باز و بلندائی کمتر از 2700 متر دارد. این همتافت دگرگون شده به دو بخش خاوری و باختری تق...

15 صفحه اول

بازسازی تاریخچه دگرشکلی و دگرگونی در پهنه برشی بلطاق (بخش میانی پهنه سنندج-سیرجان)

پهنه برشی بلطاق در استان اصفهان و در 185 کیلومتری شمال‌غرب شهر اصفهان قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه دگرگونی سنندج-سیرجان است که تحت تأثیر دگرشکلی‌های شکل‌پذیر و شکنا-شکل‌پذیر قرار گرفته است. سنگ‌شناسی غالب آنها اسلیت، شیست (گارنت‌مسکویت‌شیست، مسکویت‌شیست غنی از کوارتز و بیوتیت‌مسکویت‌شیست)، آمفیبولیت، مرمر، متاولکانیت، آندزیت و توف است. در پهنه برشی بلطاق، چندین راندگی و دوپلکس...

full text

ساختار پهنه ‌برشی و الگوهای تداخلی چین‌ها در شمال اسفاجرد، پهنه سنندج- سیرجان

پهنه‌ برشی شمال اسفاجرد در شمال خاور گلپایگان در پهنه سنندج- سیرجان جای دارد. نشانگرهای سوی برش در این پهنه ‌برشی در دو مقیاس رخنمون و میکروسکوپی دیده می‌شوند. این نشانگرها، سوی برش راستالغز راست‌بر در راستای شمال باختر را نشان می‌دهند. تحلیل حرکتی و نشانگرهای سوی کشش یک کشش شمال باختر به تقریب موازی با برش راست‌بر و یک فشارش عمود بر آن را به نمایش می‌گذارند. همزمانی و همسویی نسبی پهنه برشی شما...

full text

دگرریختی و چین‌خوردگی فابریک‌های میلونیتی پهنه برشی شکل‌پذیر نوغان جنوب‌باختر گلپایگان، پهنه سنندج- سیرجان

در سنگ‌های دگرگون شده جنوب‌باختر گلپایگان، پهنه برشی شکل‌پذیر نوغان با روند شمال‌باختر- جنوب‌خاور گسترش دارد. در این پهنه برشی، انواعی از شیست‌های پلیتی و پسامیتی به همراه کربنات و سنگ‌های آذرین، به مجموعه‌ای از سنگ‌های میلونیتی و الترامیلونیتی تبدیل شده‌اند. ساختارهای موجود در سنگ‌های دگرگون شده پیرامون پهنه برشی نوغان، وجود سه نسل برگوارگی را روشن می‌سازد. در این پهنه برشی، موازی بودن برگوارگ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 68

pages  108- 129

publication date 2009-01-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023